Elektrik devreleri içerisinde akımın devam etmesini veya durdurulmasını sağlayan kontaklar yer alır. Röle ise devre içerisindeki bir ekipman olarak kontakların aktif veya pasif olmasını sağlayan parçadır. Elektrik enerjisinin yer aldığı birçok farklı noktada ihtiyaç duyulan bu ekipmanlar, elektrik anahtarı vazifesi görecek şekilde güvenliğe büyük katkı sağlarlar.
Röle Nedir?
Elektrik enerjisinin geçiş gerçekleştirdiği ve bu sayede çalışan cihazlar, sistemler, endüstriyel otomasyonlar, makineler ve fabrikalar gibi birçok farklı alanda enerjinin kontrollü ve istenilen değerler dışında kullanılmayacak şekilde değerlendirilmesi için bazı ekipmanlara ihtiyaç duyulur. Bu ekipmanlar elektrik alanında röle olarak adlandırılır. Buna bağlı olarak röle nedir sorusu için elektrik tesisatları içerisinde uygun koşullara bağlı olarak devrelerin kontak işlemi ile aktif veya pasif hale getirilmesi için kullanılan ekipmandır, cevabı verilebilir.
Devre üzerinde birbirine bağlantılı parçaların bu bağlantılarını elektrik akımı gerçekleştirir. İki nokta arasındaki aktarılacak elektrik enerjisinin güçlendirilmesi ya da bir enerjinin taşınması için röle kullanılır. Teknik anlamda ise röle içeriğinde üç farklı kısım bulunduran ve elektrik akımı geçişi sağlandığında görev gerçekleştiren pasif bir elemandır. Yani devre içerisinde röleler her zaman aktif durumda yer almamak ile birlikte üzerlerinden akım geçtiğinde kendilerine verilen görevi yerine getirirler.
Röle Ne İşe Yarar?
Teknik olarak tanımlanan röle elemanı pasif bir yapıya sahip olarak bir elektrik tesisatı içerisinde üzerinden geçen elektrik enerjisinin akım değerini göz önünde tutarak ve voltaj değerlerini değerlendirerek kendisinden sonra elektriğin ulaşacağı noktaya akımın ulaşmasını veya ulaşmamasını sağlamak için kullanılır. Bu anlamda röle ne işe yarar sorusu açısından elektrik tesisatlarında güvenli bir şekilde kontrolü gerçekleştirmek için fayda sağlarlar, denilebilir.
Güvenli bir şekilde kontrol gerçekleştirilebilmesi görevi, röle için en temel görev olurken; bu noktada bazı önemli fonksiyonlar ortaya koyabilmektedirler. Örneğin; güvenliği gerçekleştirmek için role bazen kısa devre ya da akımın çok güçlü gelmesi gibi riskli durumlarda kontak kapatarak çalışmanın durmasını sağlar.
Uzaktan kontrol edilebilen veya otomatik bir şekilde çalışan mekanizmalarda bazı istenilen koşullar ortaya çıktığında bir devrenin aktif veya pasif hale gelmesi için otomatik olarak görev gerçekleştirebilirler. Özellikle elektrik enerjisinin geçtiği noktalarda röleler kontrol açısından önemli bir işleve sahiptirler. Uzaktan yönetilen mekanizmalarda yine röle mekanizmanın kontrolü için kullanılabilir. Belirli bir radyo frekansı ya da online talimat röle üzerine ulaştığında örnek olarak ısıtma sistemi aktif veya pasif hale röle sayesinde getirilebilir.
Röle Nerelerde Kullanılır?
İşlevsel anlamda ve üretim yapılarına bağlı olarak günümüzde önemli markalar tarafından üretimi gerçekleştirilen ve ülkemiz ya da dünyanın dört bir tarafında değişen yapılarda kullanılan röle çeşitleri önemli işlevlere sahiptir. Günümüz için örnek verilmesi gerekirse, bu ekipmanların temel olarak kullanıldığı alanlar arasında küçük bir akım değeri ile daha yüksek bir elektrik yükün anahtarlamasının ihtiyacı hissedilen her yapıda kullanılabilir.
İşlevine bağlı olarak bugün özellikle otomasyon sistemleri içerisinde değişen birçok noktada role kullanımı bulunmaktadır. Örneğin; bir ev içerisinde güvenlik sistemlerinin kontrolü veya bir binanın elektrik sigorta panolarının kontrol edilmesi ya da evinizde kullandığınız küçük ev aletlerinin içerisinde akıma karşı koruma sağlanabilmesi gibi birçok noktada elektrik röleleri görev gerçekleştirir. Hatta buna bağlı olarak da röle birbirinden farklı çeşitlere ayrılarak istenilen sonucun elde edilmesini sağlar.
Örnek olarak röle, ısı kaynağı olarak kullanılan bir sistem içerisinde koruma görevli olarak yer alabilir. Elektrik enerjisi ile ısıtma gerçekleştiren bir kazan içerisinde belirlenen bir ısı değerinin üzerine çıkılmaması ve bu durumda elektrik enerjisinin kesilmesi için termik role olarak bilinen parçalardan yararlanılır. Benzer şekilde belirli bir süre aralığında çalışma gerçekleştirilmesi ve bu süre dolduğunda akımın kesilmesi için de zaman rölesi gibi çeşitlerden yararlanılır.
Bazen pratik bir yapı ile küçük bir ev aleti içerisinde görev gerçekleştirirken bazen daha komplike bir yapı olan endüstriyel otomasyon, fabrika makineleri veya iş makineleri içerisinde dahi yer alabilmektedir. Elektrik devrelerinde aktif ve pasif durumun sağlanmasını gerçekleştiren bir anahtar görevi gören röleler, birçok farklı faktörden etkilenmeden üzerlerinden akım geçtikleri sürece aktif bir şekilde çalışır ve diğer her an pasif olarak devre içerisinde yer almayı sürdürürler.
