Askerlik, hem bir hak hem de anayasal bir görevdir. Türkiye’de askerî düzen, belirli kurallar ve disiplin içinde işler. Bu kuralların ihlali durumunda ise farklı yaptırımlar gündeme gelir. Ancak pek çok kişi için kafa karıştırıcı olan bir konu vardır: Askerî suç ile disiplin suçu arasındaki fark nedir?

Bu makalede, askerî suç ve disiplin suçu kavramlarını hukuki açıdan inceleyerek, vatandaşların bu iki kavramı açık ve sade bir dille anlayabilmesini sağlamayı amaçlıyoruz. Ayrıca bu iki kavramın hukuki sonuçları, yargılama süreçleri ve etkileri hakkında da bilgiler sunacağız. Detaylı bilgi almak için askeri ceza avukatı ile iletişime geçiniz.

Askerî Suç Nedir?

Askerî suç, 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu’nda tanımlanmış ve genellikle askerî görevle doğrudan ilgili fiil ve ihmalleri kapsayan, ceza mahkemelerinde yargılanmayı gerektiren suçlardır. Bu suçlar, hem TSK içerisindeki düzeni bozan hem de kamu güvenliğini tehdit eden boyutta olabilir.

Örnek Askerî Suçlar:

  • Emre itaatsizlikte ısrar (AsCK m.87)
  • Üst’e fiilî taarruz (AsCK m.91)
  • Firar (AsCK m.66)
  • Göreve geç gelme veya görevi terk (AsCK m.66-67)
  • Askerî bilgi ve belgeyi izinsiz açıklama

Bu suçlar işlendiğinde, kişi hakkında askerî ceza davası açılır ve yargılama, Askerî Ceza Kanunu çerçevesinde yapılır. Bu suçlar genellikle disiplin suçu sınırlarını aşan, kamu düzeni veya askerî düzeni doğrudan etkileyen daha ağır fiillerdir.

Sırf Askeri Suç Nedir ?

Sırf askerî suç, yalnızca asker kişiler tarafından işlenebilen ve askerî görev, statü ve disipline dayalı yükümlülüklerin ihlaliyle ortaya çıkan suç türüdür. Bu suçlar, sivil kişiler tarafından işlenemez ve tamamen askerî hizmetin doğasından kaynaklanır. Sırf askerî suçlara örnek olarak üste itaatsizlik, amire hakaret, hizmetten kaçma, nöbet yerini terk etme, askerî emirlere uymama, birliğini terk etme veya geç katılma (firar) ile yoklama kaçağı olmak gibi fiiller verilebilir. Bu tür suçlar, Türk Ceza Kanunu’nda değil, doğrudan Askerî Ceza Kanunu’nda tanımlanır. Askerî suçlarla sivil suçlar arasında temel fark, suçun yalnızca askerî görevle bağlantılı olarak ve yalnızca asker kişiler tarafından işlenebilmesidir. Öte yandan, bazı suçlar hem sivil hem asker kişiler tarafından işlenebilir; ancak asker kişi tarafından, askerî bir ortamda işlenirse bu durum yargılama ve ceza sürecini etkileyebilir. Sırf askerî suçlar, askerî disiplinin ve hiyerarşinin korunması açısından büyük önem taşır. Tüm bu süreçleri askeri avukat ile birlikte takip ederek hukuki destek almanız oldukça önemlidir.

Askeri Disiplin Suçu Nedir?

Disiplin suçu ise daha çok görev disiplini, saygı, tertip ve düzen gibi askerî hayatın temel ilkelerine aykırı davranışlar için öngörülmüş, idari yaptırımlar içeren bir suç türüdür. Askerliğin temeli disiplindir. Disiplinin tesisi ve idamesi de mutlak bir gerekliliktir. Bu nedenle asker kişiler için diğer kamu görevlilerinden farklı olarak bazı özel düzenlemeler bulunmaktadır. Asker kişiler için disiplin hukukuna ilişkin en temel düzenleme 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunudur.

Örnek Disiplin Suçları:

· Üniforma kurallarına uymama

· Yükümlü olduğu görevi zamanında yapmama

· Amirine karşı saygısızlık (ancak fiilî saldırı değil)

· İzinsiz telefon kullanımı

· Uyum kurallarını ihlal

Disiplin suçları için ceza mahkemeleri değil, disiplin amirleri karar verir. Bu cezalar arasında kınama, hizmetten men, oda hapsi gibi disiplin cezaları yer alır. Bu cezalar adli sicile işlenmez, yani sabıka kaydı oluşturmaz.

Askeri Disiplinin Önemi ve Hukuki Dayanağı

Askeri Disiplin Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını ve askeri öğrenci statüsündeki bireyleri kapsamına alan özel bir düzenlemedir. Bu kanun, disiplin suçlarını açık bir şekilde tanımlayarak, suç ve cezanın kanuniliği ilkesine uygun biçimde yapılandırılmıştır. Kanunun temel amacı, Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin eğitimlerinin eksiksiz şekilde tamamlanmasını sağlamak ve askeri faaliyetlerin disiplinli bir biçimde yürütülmesini güvence altına almaktır. Kanunda yer alan düzenlemeler, ordunun iç düzeni ve işleyişi açısından hayati bir rol oynamaktadır.

Disiplin sayesinde, karmaşık bir yapı olan ordu, daha sade ve etkili bir organizasyon haline gelir. Ferdî çaba ve kuvvetler, ortak bir amaç doğrultusunda birleşerek bir bütün oluşturur. Bu birleşik güç, tek bir komutanın emir ve yönetimi altında, belirlenen hedefe yöneltilerek başarıya ulaşabilir. Disiplinin sağladığı bu düzen ve itaat, askeri harekâtların başarısı için vazgeçilmezdir.

Askerliğin doğası gereği, özellikle savaş zamanlarında, ordudaki hiyerarşik düzenin sıkı ve kesin bir şekilde korunması zorunludur. Bu sebeple, askeri teşkilat doğrudan doğruya bir otoriteler hiyerarşisi biçiminde yapılandırılmıştır. Bu hiyerarşik yapılanma, askeri disiplinin temel taşıdır ve ordu içindeki birlik, düzen ve etkinliği sürdürebilmenin anahtarıdır.

Askerî Suç ile Disiplin Suçu Arasındaki Temel Farklar

Askerî suç ile disiplin suçu arasında birçok yönüyle fark bulunmaktadır. Öncelikle yasal dayanak açısından askerî suçlar, 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu’na dayanırken; disiplin suçları, Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu çerçevesinde değerlendirilir. Yargılama makamları da farklıdır: Askerî suçlar adli yargı mercilerinde (örneğin asliye veya ağır ceza mahkemelerinde) görülürken, disiplin suçlarına ilişkin kararlar görevli disiplin amirleri tarafından verilir.

Ceza türleri açısından bakıldığında, askerî suçlar sonucunda hapis cezası, terhis süresinin uzatılması, rütbe indirilmesi gibi ciddi yaptırımlar söz konusu olabilir. Buna karşılık, disiplin suçlarında verilen cezalar genellikle kınama, hizmetten men, uyarı veya oda hapsi gibi daha hafif ve idari niteliktedir. Sabıka kaydı açısından da belirgin bir fark vardır: Askerî suçlardan hüküm giyen kişilerin cezası adli sicile işlenirken, disiplin cezaları sabıka oluşturmaz.

Ayrıca, hukuki itiraz yolları da farklılık gösterir. Askerî suçlara ilişkin kararlar için istinaf ve temyiz gibi yargı yolları açıkken; disiplin cezalarına karşı, genellikle idari itiraz yolları ve idare mahkemesi gibi kanallar kullanılır. Bu nedenlerle, bir fiilin askerî suç mu yoksa disiplin suçu mu olduğunun doğru belirlenmesi, hem hukuki süreç hem de kişinin hakları açısından son derece önemlidir. Askeri disiplin hukuku hakkında daha fazla bilgi almak için askeri davalarda uzman avukat iletişime geçip danışmanlık almanızda fayda bulunmaktadır.