Çalışanların haksız yere işten çıkarılması durumunda işe iade davası açılabilir. Çalışan, eski görevine iade edilmek için, eski işverenine dava açabilir. Başarılı olabilmek için; çalışanın haksız yere feshedildiğini ve herhangi haksız fiilden suçlu olmadığını kanıtlaması istenir.
Bu tür davalar, karmaşık ve zaman alıcı süreç olabilir ancak, haksız yere işine son verilen çalışanlar için, güçlü araç da olabilir.
İşe İade Davası Şartları
Çalışanların işine son verildiğinde, genellikle çalışanın eski durumuna döndürülebilmesi için, yerine getirilmesi gereken, yeniden işe alma koşulları bulunuyor. Öncelikli şart ise, çalışan kişinin İş Kanunu çerçevesinde çalışan işçi olmalıdır.
· Çalışanın fesih nedeninin haklı gerekçesi bulunmamalıdır.
· İşverenin, işyerinde en az 30 işçi çalıştırması gerekir. Aynı sektör içinde birden fazla işyeri varsa, tüm işyerindeki toplam işçi sayısı baz alınır.
· İş sözleşmesinin süresi belirsiz olmalıdır.
· İşçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması gerekir.
Bunun yanında işe alıp çıkarma yetkisi bulunan işveren yardımcısı ya da işveren vekili kişiler, bu tür dava açamazlar.
İşe İade Davası Süresi
İşe yeniden alma davası süresi her zaman sıcak konulardan biridir. Çalışanlar davalarının olabildiğince çabuk ilerlemesini ister. Çoğu iş davası zaman alır. İşe yeniden alma davası, arabuluculuk süresinin de içinde olduğu davalardandır.
İş Kanunu’nun 20/1 maddesine göre; iş sözleşmesinin geçerli bir nedene bağlı olmadan feshedilmiş işçi, geçersiz olarak kabul ettiği fesih bildirimini baz alarak, 1 ay içinde dava açar.
Dava açma süresinde hak düşürücü süre vardır ve hakim tarafından resen takip edilir. Dava süresi ortalama 2 ay içinde sonuca vardırılır. Mahkeme kararı temyize gidebilir ve oradan da Yargıtay tarafından, 1 ay içinde kesin sonuç çıkarılır.
İşe İade Davası Tazminatı
İşe iade davalarında; işe başlatmama ve boşa geçen zaman tazminatı olmak üzere, iki tür tazminat alınabilir.
· Boşa geçen zaman tazminatı; işverenin çalışanını işe alsa da almasa da ödemek zorunda olduğu tazminattır.
· İşe başlatmama tazminatı; mahkeme tarafından fesih geçersiz sayılmış ve işçinin işe iadesi söz konusu olsa da işveren 1 ay içinde işçiyi yeniden almadığı durumlarda alınır.
Gerek boşa geçen zaman tazminatı gerekse işe başlatmama tazminatında muhakkak arabuluculuk başvuru süresi vardır. Bu süreçte anlaşma sağlanırsa, tazminat miktarları belirlenir ve tutanak tutulur.
İşe İade Davası Sonucu
İş sözleşmesi haksız yere feshedilen çalışanın işe iade davası açma hakkı vardır ve dava sonucu 3 şekilde sonuçlanabilir.
· Davanın kabul edilmesi: Mahkeme fesih nedenini geçersiz sayar ve çalışanın işe iade edilmesi kararını verir.
· Davanın reddedilmesi: Mahkeme, fesih nedenini geçerli sayar ve davanın tüm masrafları, karşı tarafın vekili vekalet ücretleri, işçi tarafından ödenir.
· Davanın konusuz kalması: Dava sürerken; işçinin işe gerisin geri dönmesi ya da işçinin davadan vazgeçmesi durumunda oluşan sonuçtur.
Davanın konusuz kalması sonucu çıktığında; işçinin işe geri alınması feshi geçerli sayılmaz. İşçi, boşa geçirdiği süre tazminatını alabilir. Davadan vazgeçilmesi durumunda, tüm masraflar, taraflar arasında bölüştürülür.
