Kentsel dönüşüm faaliyetlerinden biri olan bina güçlendirme, depreme karşı dayanıklı olmadığı ispat edilen yapıların daha güçlü hale getirilmesi için yapılan faaliyetler bütününü ifade eder. Yeni bir bina inşa etmeye kıyasla çok daha düşük maliyetlerle yapılabilen güçlendirme uygulamaları ile yapıların daha dayanıklı hale gelmesi sağlanabilir. Bina güçlendirme için farklı teknikler kullanılır.
Bina güçlendirme için ihtiyaçların iyi belirlenmesi, doğru planlamanın yapılması ve yapılan planın profesyonel olarak uygulanabilmesi için inşaat firmalarından destek alınması daha doğru olur. Bina güçlendirme başta olmak üzere, kentsel dönüşüm konularında her türlü hizmeti sunan firmalar ile iletişime geçerek daha sağlam ve güvenli binalarda oturmak sağlanabilir. Bu firmaların bakanlık tarafından yetkilendirilen ve konusunda uzman firmalar olmasına dikkat edilmelidir.
Kolonlar, bir yapının en önemli unsurları arasında yer alır. Binanın mevcut ağırlığının taşınması ve temele bağlı olarak binanın ayakta kalması gibi hayati işlevleri üstlenen kolonlar, zaman içerisinde yıpranabilir ya da güçsüz inşa edilmiş olabilir. Her iki durumda da kolonların güçlendirilmesi gerekir. Bina kolonları güçlendirilirken genellikle aşağıdaki yöntemlere başvurulur:
- Kolonun betonarme kısmının genişletilmesi ve sağlam beton bloğunun artırılması
- Kolona güçlendirici yeni kesitlerin eklenmesi,
- Mevcut kolonu bir kafes içerisine alınarak güçlendirici elemanlar ve daha sağlam beton ile genişletilmesi.
Ayrıca mevcut kolon ile yeni kolonun kaynaştırılması için de çeşitli yöntemlere de başvurulur. Kolon güçlendirme çalışması her binanın gereksinimlerine göre farklılık gösterir.
Depreme dayanıklı yapıların inşa edilmesinde radye temeller önemli bir yere sahiptir. Yapının oturduğu yüzeye bir döşeme gibi uygulanan ve büyük ölçüde betonarme malzemeden oluşan bu temel, bir yapının en çok donatı kullanılan kısmını oluşturur. İlk inşa esnasında radye temel kullanılmamış yapılar, depreme karşı yeterince dayanıklı olmaz. Sonradan yapılacak profesyonel bir planlama ile yapı radye temele kavuşturulabilir.
Perde duvarlar, yapıların yanal hareket etmesini engellemeye yarar. Yapılar inşa edilirken yerleştirilen perde duvar miktarının fazla olması, binanın dayanıklılığını da büyük oranda belirler. Ancak yeterli perde duvara sahip olmayan yapılarda, sonradan ekleme yapılabilir. Bu işlem yapılırken yapının tahliye edilmesi de gerekmez.
Korozyon, yapılar için en büyük tehdit unsurları arasında yer alır. Demir gibi yapı malzemelerinin çürümesini ve binanın her geçen yıl daha büyük bir hızla dayanıksız hale gelmesini sağlayan bu durumun giderilmesi gerekir. Korozyon tamirinde, korozyon nedeniyle yitirilmiş olan yapı bileşenlerinin yeniden yapıya eklenmesi sağlanır. Bu, aynı zamanda betonarmedeki aşınmaların giderilmesini de kapsar.
Sismik izolatörler, güçlü depremler esnasında bir yapının ayakta kalmasına yardımcı olurlar. Temel ile bina arasına yerleştirilen bu malzemeler, sarsıntının temelde kalmasını ve yapıda daha düşük düzeylerde hissedilmesini sağlarlar. Çoğu zaman yapı inşa edilirken yerleştirilen bu izolatörler, yapıyı güçlendirme amacıyla sonradan da yerleştirilebilirler.
Çelik Takviye Elemanları Ekleme
Demire kıyasla çok daha ağır yükleri taşıyabilen ve özel işlemlerden geçirildikten sonra korozyon barındırmayan çelik takviye elemanları da bina güçlendirmenin olmazsa olmazları arasında yer alır. Doğru planlama ile gereksinim duyulan alanlara yerleştirilen bu takviye elemanlar, bina yükünün hafiflemesini ve daha dayanıklı hale gelmesini sağlar.
Sismik izolatörler ile neredeyse aynı görevi gören karbon fiber uygulaması, önceden planlanmış bir şekilde epoksi yapıştırıcılar ile yapının çeşitli kısımlarına uygulanır. Çok hafif bir malzeme olduğu için yapıda ekstra yük artışı yaratmayan bu uygulama, sarsıntı esnasında yapının esnemesine ve yıkımın güçleşmesine yardımcı olur.
Güçlendirme yöntemleri tercih edilirken her binanın proje, zemin yapısı, kat yapısı ve konumuna göre farklılık göstereceğini unutmamak gerekir. Doğru güçlendirme yönteminin belirlenebilmesi için binanın analizinin teknik birimlerce yapılması gereklidir.
Deprem güçlendirme analiz çalışması için buradan bilgi talep edilebilir.
