Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, ateş ve kırgınlık... Yutak iltihabı olarak da bilinen farenjit, genelde soğuk mevsimlerde kendini gösterse de yazın da tehlike geçmiş değil. Kendisi soğuk içecekleri pek seviyor zira. Hastalık dikkat edilmezse kronikleşip hayatı çekilmez hale getirebiliyor. Farenjitin tedavisi nasıl yapılıyor, dikkat etmemiz gerekenler neler? Acıbadem International Hastanesi Kulak-Burun-Boğaz Uzmanı Dr. Hakkı Süha Özçelik anlattı.
Hastalığın tek çeşidi yok. Akut farenjit; üst solunum yolu enfeksiyonuna eşlik eden bir hastalık. Sebeplerine gelince vücut direncini düşüren soğuk hava ya da klimalar tetikliyor, soğuk içecekler de tehlike kaynağı. Soğuk içecekler kişinin vücut direncini düşürerek boğazda var olan virüs ve bakterilerin enfeksiyona yol açmasına sebep oluyor. Otobüs vs. gibi kalabalık ortamlarda yakın temas da kolayca yayılmasına yol açıyor. Boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü en yaygın şikayetlerden. Ayrıca ateş ve genel durum bozukluğuyla seyreden beta mikrobundan kaynaklanan bir türü de var. Bu tip farenjitler boyundaki lenf bezlerinde şişliklere yol açıyor. Beta farenjitleri zamanında tedavi edilmezse eklem romatizmasına da sebebiyet verebiliyor. Kronik farenjite gelince burun eğriliğinden burun etlerine, kişinin yüksek sesle ve çok uzun süreli konuşmasından reflüye kadar birçok nedeni var. Kişi sabah uyandığında boğazında ağrı ve sanki yabancı cisim varmış gibi hissediyor. Kuruluk ve sertlik hissine bir de nefes kokusu eşlik ediyor. Yutma güçlüğü, genel vücut kırgınlığı ve yüksek ateş büyük bir halsizliğe yol açıyor.
Boğaz pastilleri ve spreyler ne kadar etkili?
Bulaşıcı bir hastalık olan farenjit, özellikle de hastanın tükürük ve burun salgısından bulaşıyor. Üst solunum yolları enfeksiyonlarının üçte birini oluşturan bu hastalığa yakalanmamak için başkalarına ait olan eşyaları kullanmamanız çok önemli. Örneğin evde tek bir havlu kullanmak yerine herkesin kendine ait havlusu olması gerekiyor. Ellerinizi sık sık yıkamayı ihmal etmeyin. Tozlu ve kirli ortamlardan, kapalı yerlerden uzak durmanız şart. Aşırı soğuk-sıcak, acı yiyecek ve içeceklerden kaçınmalı. Boğazda bir şey varmış hissi verse bile kişinin boğazını temizlemek yerine ılık birkaç yudum su içerek yumuşatması önemli. Aksi halde boğazınız tahriş olabilir. Düzenli spor yapıp vitaminsiz kalmamak da farenjitten korunmayı sağlar. Viral farenjitlerde pastil, sprey ve ağrı kesiciler ile yumuşak sulu gıdalar öneriliyor. Bakteriyel farenjitlerde ise ilave olarak antibiyotik tedavisi de gerekiyor. Akut farenjitin tedavisi mümkün. Bakteriyel beta farenjitinde ise uygun doz ve sürede tedavi ile bakteri boğazdan temizleniyor. Kronik farenjitte ise öncelikle tahriş eden etkenlerden uzak durmak, aşırı soğuk ve sıcakla asitli gıdalardan kaçınmak gerekiyor. Yakınmaların arttığı dönemde boğaz pastilleri ve spreyler yardımcı oluyor. Fakat sıkça tekrarlayan yakınmalar da yaşanabiliyor. Ayrıca stres ve reflü gibi etkenler de yakınmaları artırabiliyor.
Ses telleri ve soluk borusu enfeksiyonu…
Uzun süreli ve yüksek sesle konuşmak zorunda kalınan meslekleri de seviyor farenjit. Öğretmenler kadar öğrencilerin de kâbusu. 5-15 yaş grubu çocuklar bu hastalığa en sık yakalananlardan. Bu nedenle bulaşmayı engellemek için sık el yıkamak, su şişesi, bardak, çatal-kaşık gibi şahsi eşyaları ortak kullanmamak, öksürürken ağzı el yerine mendille kapatmak, sık sık pencereleri açarak ortamı havalandırmak gerekiyor. Dr. Hakkı Süha Özçelik, “Farenjit için bitkisel tedaviye yönelik bilgi kirliliği yaşanıyor. Özellikle antiseptik özelliği kanıtlanmış adaçayı içilebilir. Ilık bitkisel çaylar boğazı nemlendirip rahatlattığından tedaviye yardımcıdır.” diyor. Akut farenjit tedavi edilmezse ses telleri ve soluk borusunda da enfeksiyona yol açıyor. Enfeksiyon alt solunum yollarına, bronşlara da ilerleyebiliyor. Bakteriyel farenjit sonrası derin boyun enfeksiyonları ve ciltte kızıl döküntüler olabiliyor. Ayrıca romatizma kaynaklı ateş ve böbrek hastalıklarına yol açabiliyor.
Bunları unutmayın!
Vücut direncini artırmak için sebze ve meyveden zengin sağlıklı beslenerek, yeterli miktarda C vitamini almaya çalışın.
Soğuk ortamlarda uzun süre kalmamaya özen gösterin.
Aşırı soğuk ve sıcak içeceklerden kaçının.
Alkol ve sigara gibi boğazı tahriş eden maddelerden uzak durun.
Salgınlar sırasında kalabalık ortamlara girmekten kaçının.
Yeterli sıvı tüketmeyi ihmal etmeyin.
Boğaz ağrısı deyip geçmeyin, doktora başvurun.
