Diyetisyen Meryem Arslan

Ramazanların yaza denk gelmesiyle sıkça sorulan soru, sahurda neler tüketmeliyiz ki günümüzü rahat geçirebilelim?

Sahurda daha çok kahvaltılık tercih edilmeli. Peynir, yumurta, salatalık, domates gibi yağlı besinler tükettiğimizde bu biz de daha çok iştah sorunu oluşturacak. Kahvaltıda özellikle haşlama yumurta tüketmek daha güzel olur, çünkü 36 saat tok tutma etkisi var. Sahurda kahvaltıdan sonra da mutlaka meyve ve yoğurt grubundan bir şey tüketmemiz lazım bu da bizim günlük su ihtiyacımızı dengelemesi açısından önemli. Tüketeceğimiz meyvelerde özellikle posa içerikli meyveler olmalı.

Tüketmemiz gereken meyveler neler?

Karpuz, kavun gibi çok şekerli meyveleri tavsiye etmiyoruz. Özellikle armut, kiraz, şeftali, erik gibi yaz meyveleri ve az şekerli bol posalı meyvelerden tercih etmeliyiz.

Meyve tüketimimizde porsiyonlar nasıl olmalı?

Porsiyon olarak küçük meyvelerden bir avuç kadar, büyük meyvelerden de bir tane. İllaki karpuz tüketeceksek küçük porsiyonlar şeklinde 3 dilim yeterli olacaktır.

Sahur ve iftar esnasında en çok tüketilen meyve karpuz. Karpuzu sahurda ve iftarda tercih etmeli miyiz?

Karpuz özellikle diyabet hastaları için büyük risk. Küçük bir karpuz dilimini yedikten sonra tokluk kan şekerimizi ölçtüğümüzde ani fırlamalara neden olabiliyor. Diyabet hastası değilsek, normal bir birey (kilo verme sürecinde olan bir birey) karpuz tüketebilir sıkıntılı bir durum değil. Karpuzun yüzde 96’sına yakını su. Susuzluğu gidermek için tüketilebilir ama şeker içeriği yüksek olduğu için tüketirken dikkatli olmakta fayda var.

Sahurda çay tüketimi nasıl olmalı?

Sahurda çay içmesek daha iyi olur. Daha çok ayran tarzı, maden suyu gibi içecekler içilebilir. Çay ve bitki çayı vücuttan daha çok su atılımını sağladığı için bizi idrara çok çıkartacak bu da bizim sıvı kaybımızı arttıracak. Çünkü sıvı kaybımız geceden başlayacak.  



İftar menümüz nasıl olmalı ve mutlaka çorba ile başlamalı mıyız?
 
İftarımıza mutlaka çorba ile başlamalıyız. Ama çorbanın da nasıl yapıldığı ve çorbanın yanında ne yendiği çok önemli. Çorbayla 3, 4 dilim ekmek hakkımızı yiyip sonra ana öğüne geçiyorsak bu da hata. Çorbayı mümkünse ekmeksiz yemeli, daha çok ev yapımı hafif çorbalar tüketmeliyiz. Çok unlu, kremalı, yağlı çorbalar değil. Belki biraz kıyma, tavuk girmiş çorbalar olabilir. Devamında da kavurma kızartma olmayacak şekilde salata ve yoğurt içeren bir öğün yapsak daha dengeli olur. Her gün et tavuk tüketmek zorunda değiliz. Zaten yapılan çalışmalarda hergün et, tavuk tüketenlerde kansere yakalanma olasılığı daha fazla görülüyor.  Daha çok Akdeniz beslenme tipi bizim için uygun. Sebze ağırlıklı yaz sebzelerimiz zaten çok illa sebzeleri tencere yemeği olarak tüketmek zorunda değiliz fırınlanmış sebzeler de olabilir. Sebzenin her türlüsü olabilir yanında yoğurt salata ile tüketebiliriz.

İftar menülerinde karşılaştığımız durum, meyve ve tatlının da menüye dahil olması ve yemekten hemen sonra tüketilmesi.
Meyve ve tatlıyı yemekten hemen sonra tüketebilir miyiz?


İftarın hemen ardında bir tatlı, bir meyve tüketmeyeceğiz. İftardan sonra saat 22.00 ile 22.30 sıralarında tek ara öğün hakkımız var. Bu ara öğünümüzde de meyve hakkımız yada sütlü tatlı hakkımız varsa dondurma gibi bu öğünde tüketebiliriz. Bitki çayı da iftardan sonra tüketilmeli sahurda kesinlikle bitki çayı yok.


İftardan sonra çay tüketimimiz nasıl olmalı?

Çay, kahve günlük su ihtiyacımızı arttıran içecekler. Çay susuzluğumuzu gideriyor algısı var ama aslında böyle bir durum yok. Çay ekstra su atılımını sağladığı için daha çok bizim susuzluğumuza sebep oluyor. Çaydan dolayı hücrelerimiz susuz kalıyor. Ramazan döneminde açık çay ve mümkünse tarçın, limon kullanılabilir. Demir emilini engellememesi için günde 2-3 fincanı geçmemek şartıyla. Kafein gün içinde bizi yoracaktır.

Bayrama çok kısa bir süre kaldı bayramda nasıl tatlılar tüketmeliyiz?
 
En masum tatlı dondurmadır. Çikolata kaplı hazır dondurmalar olmadığı sürece normal sade, kakolu vesaire dondurma tüketilebilir. İki, üç top dondurmayı meyve hakkımız yerine ara öğünlerimizde tüketebiliriz. Süt sayesinde protein ve kalsiyum da almış olacağız. Dondurma haricinde sütlü tatlılar daha masum. Dışarıda hazır satılan poğaça yerine ise evde yapılmış poğaçalar, börekler daha mantıklı. İçerisine koyacağımız yağı ve şekeri kontrollü şekilde biz koyarsak yasak değil, böylelikle kontrollü şekilde tüketmiş oluruz.

Bayramda yapılan ziyaretlerde çoğu yerde baklava ikramı oluyor. Baklava tüketimimiz nasıl olmalı?
 
Bayramda ara öğün yerine baklava tükettik ardından başka bir davette meyve tüketmememiz lazım. Aynı saatlerde, aynı aralıklarla hem meyve hem çikolata hem tatlı hem de sütlü kahve vesaire  tüketmemeliyiz. Bu sayede o gün tamemen dengesiz beslenmiş oluruz. Ramazan sonrasında da mutlaka detoks yapmalıyız ki vücut toparlansın. Bayramlarda nasıl olsa dengesiz beslendik diyet gitti gözüyle değil de akşama kurtarabilirim diye düşünürsek kaçamak yapmamış oluruz. Baklava tüketiminde porsiyon olarak da iki dilim yeterlidir.
 
Ramazan'dan sonra da bizi mevsim normallerinin üzerinde hava sıcaklıklarının beklediği söyleniyor. Aşırı sıcaklarda gün içerisindeki öğünlerimiz nasıl olmalı?  

Ramazandan sonra bünye direk eski düzenine alışamayabilir. Gece yemeğe alışan vücut sabah kahvaltı yapmak istemeyebilir. Bünyemizi yavaş yavaş alıştırabiliriz en azından bir bardak süt, birkaç tane ceviz tüketerek güne başlayabiliriz. Sabahki öğün çok elzem değil çünkü öğlen yemeği 3-4 saat sonra tüketiliyor. Özellikle öğleden sonra 3-4 gibi mutlaka bir ara öğün yapmamız lazım. Ramazandan sonra bu ara öğünü yaparsak metabolizmamızı tekrar canlandırabiliriz. Çünkü Ramazan'da 17-18 saat açlıkta metabolizma ister istemez yavaşlıyor ve kilo vermemiz zorlaşıyor. Metabolizma yavaşlamasından dolayı vücut yağlanma durumuna geçecek. Bu durumu da ara öğünlerle toparlayabiliriz. İki üç saatte 1 yersek metabolizmamız daha çok aktifleşecek ve yağ yakımı daha iyi sağlanacak.

Aşırı sıcaklarda sıvı tüketimimiz nasıl olmalı?
 
Özellikle su tüketimimiz mutlaka günde 2 buçuk 3 litre olmalı. Su yerine geçen besin sadece maden suyu olarak tüketilebilir. Asitli içecekler, meyve suyu, çay, kahve su yerine geçmiyor. Bitki çayı içilebilir metabolizmayı daha çok canlandırır. Özellikle yeşil çay herhangi bir tansiyon rahatsızlığı yoksa 2 fincan tüketilebilir.

Peki meyve ile de su ihtiyacımızın bir bölümünü karşılayabilir miyiz?

Meyve ile de su ihtiyacı dengelenebilir ama bir insanın günlük meyve ihtiyacı 3, 4 porsiyon kadar. Porsiyon dediğimiz de bir tabak değil bahsettiğimiz gibi küçük meyvelerden bir avuç büyüklerden bir adet. Meyve de ara öğünlerde metabolizmamızı hızlandırmak için kullanabileceğimiz besinler.





Röportaj: Sena Kuru
Fotoğraf: Zekican Şenkaya