Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, bu hafta içinde yapılacak TEOG sınavlarıyla ilgili önemli uyarılarda bulundu. Sınavların çocuk ve ergenlerin okul yaşamında çok önemli bir yeri olduğunun altını çizen Gökten, özellikle ergenlik dönemi içerisinde girilen sınavların gençler açısından stres kaynağı olduğunu söyledi.

Sınav kaygısı sınırlı ölçüde olmalı

ilköğretimden orta öğretime, ortaöğretimden üniversiteye geçerken öğrencilerin  girdiği TEOG ve YGS gibi sınavların  çocuğun ilerideki mesleki ve akademik yaşamının temellerini attığı için çok daha fazla önem taşıdığının altını çizen  Gökten, “Ergenlik dönemi içerisinde hazırlanılması ve aşılması gereken bu sınavlar bu yaş için önemli bir stres ve kaygı kaynağıdır. Yaşamları için önem taşıyan bu sınavlara hazırlık ve sınav sürecinde ergenin heyecanlanmaması ve kaygı duymaması mümkün değil. Bununla birlikte bu kaygının şiddetinin ergenin sınava hazırlanmasını, motivasyon ve isteğini bozacak şiddette olmaması da gerekiyor. Hafif kaygı dikkati ve motivasyonu artırır ve çalışmayı sağlar. Ancak bu kaygı belli sınırların ötesine çıkarsa ergenin performansını bozma riski oluşturabilir” diye konuştu.

“Kaygı kontrolü sağlanmazsa sağlık sorunları da artar”

Sınava hazırlık döneminde çocuk ya da ergenin kaygı kontrolünü sağlayamaması halinde birtakım sağlık sorunları yaşayabileceğini belirten Gökten, “Çocuk ya da ergen sürekli sınavın heyecanını yaşıyor, sınavda başarısız olacağına dair endişeler taşıyor, bu nedenle çalışmaya konsantre olamıyorsa, gece uykularının sürekliliği ve düzeni bozulmuşsa, çeşitli somatik yakınmalar tarif ediyorsa (karın ağrısı, baş ve sırt ağrıları) psikiyatrik bir yardım alması gereklidir. Bu amaçla çocuk ve ergenlere psikoterapi ve şiddetli durumlarda ilaç tedavisi ile yardımcı olmak gerekir” dedi.


Doktora danışmadan ilaç verilmemeli

Ailelerin sınav öncesinde çocuklarına doktor bilgisi olmadan ilaç vermelerinin son derece sakıncalı bir durum olduğunu vurgulayan Gökten, “Kaygıyı yatıştırmak için verilen ilaçların bir kısmı aynı zamanda uykuyu artırabilir. Bu ilaçların bir kısmı kısa etki süreli, bir kısmı uzun etki sürelidir. Bu nedenle ailenin çocuğa sakinleştirmek için vereceği bir ilaç çocuğun sınavda uykusunu artırarak gerçek performansını göstermesini engelleyebilir. İlaçlarla ilgili bu düzenlemelerin çocuk ya da ergen için bir doktor tarafından yapılması çok önemlidir. Doktor, kaygısını yatıştırırken aynı zamanda uykusunu artırmayacak ya da artırsa bile gündüz uyku yapıcı etkisi sürmeyecek ilaçlar önerir. Aynı zamanda doktor tavsiyesi olmadan kullanılan ilaçların çocuk ya da ergen için birçok yan etkisi bulunabilir, çocuk ya da ergenin birtakım ilaçlara karşı duyarlılığı olabilir ve bu nedenle olumsuz sonuçlar yaşanabilir. Ailelerin çocuklarına yardımcı olmak istiyorlarsa yapmaları gereken şey onları bir uzmanla görüştürmek ve nasıl yardım alacakları konusunda bilgi almaktır” diye konuştu.

Bu önerilere kulak verin

Gökten, TEOG gibi önemli sınavlara hazırlanan çocuk ve ergenlerin ailelerine şu tavsiyelerde bulundu:

“Öncelikle çocuğumuzun kapasitesini bilmeli ve ondan yapamayacağı şeyler konusunda beklenti içerisine girmemeliyiz.
Çocuğun dikkat ve zekâ ile ilgili bir sıkıntısı olduğunu düşünüyorsak sınav yılını beklemeden gerekli yardım ve yönlendirmeleri almalıyız.
Çocuğa çalışabileceği imkânları yaratırken bir yandan da onların sağlığının önemli olduğunu ve sevgimizin koşullu olmadığını söylemeliyiz. (Sonuç ne olursa olsun sen benim evladımsın, her zaman benim için değerlisin ve hep öyle olacaksın gibi)
Sürekli gelecekteki sınavı düşünüp kaygılanmasını değil, bugüne ve ne yapacağına konsantre olmasını istemeliyiz. Elinden geleni yapmasını, önemli olanın onun verdiği emek olduğunu söylemeliyiz.
Sınav günü kendi kaygı ve endişemizi çocuğa yansıtmayıp onun huzurlu ve rahat bir şekilde sınava girmesi için destek olmalıyız.”