Denizli Horozu Yetiştirici Yücel Işık’ın, evinin bahçesinde yetiştirdiği, uzun ötüşü ve heybetli görünüşü ile kentim simgesi olan ‘Denizli Horozu ve tavuğu’ Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Doktor Demir Özdemir’in proje konusu oldu. Aydın’dan Zootekni Bölümü 3. sınıf öğrencileri Kemal Aras, Hatice Karabıyık ve Elçin Dede ile birlikte Denizli’ye gelen Doktor Demir, Yücel’in yetiştirdiği Denizli horozu ve tavuğundan kan örnekleri aldı. Laboratuar ortamında incelenecek kan örnekleriyle arı Denizli Horozun geni belirlenecek, horoz cinsleri arasındaki fark ortaya çıkartılacak. Laboratuar sonucuna göre hazırlayacağı dosyayı TÜBİTAK’a sunacağını, Denizli horozu ve tavuğunun korunması için çalışma başlatacağını belirten Doktor Özdemir, “Aydın’da 2003 yılından bu yana Denizli Horozları ile ilgili çalışmalar yapıyorum. Ülkemizde tavukların evcilleştirme süreçlerinden günümüze kadar Asya ve Avrupa arasında bir köprü görevi gören Anadolu’da çeşitli ırkların varlığına rağmen, sadece Denizli ve Gerze yerel tavuk ırklarından bahsediliyor olması durumun ne kadar vahim olduğunu göstermektedir. Kapalı sürü şeklinde belirli sayıda korunan bu ırklarımızda salgın hastalık ve yakın akrabalı yetiştirmeye bağlı genetik varyasyonda azalma ve bunun sonucunda bazı genlerin yok olması gibi tehlikeler söz konusudur. Bu nedenle de sürdürülen koruma programlarının çoklu sürüler halinde ve birtakım moleküler genetik yöntem izlenerek sürdürülmesi gerekmektedir. Ülkemizdeki biyo-çeşitliliğin korunmasına destek verilmesi amacıyla planlanan bu araştırmada yerel tavuk ırkımız Denizli ırkının genetik özelliklerinin araştırılması ve ırkımız için uygun bir koruma programının planlanması hedeflenmektedir. İtalya’nın Veneto bölgesinde o bölgeye ait ‘Padova Tavuğunun’ korunmasına yönelik uygulanan çalışmaların Denizli’ye de uygulanmasını istiyoruz. ” Dedi.
Denizli Horozunun özellikleri
Kentin simgesi olan Denizli Horozunun bilenen bazı özellikleri olduğunu dile getiren Doktor Özdemir, “Denizli Horozu’nun gözleri siyah ve sürmelidir. Bacakları koyu gri veya mor, ibik balta ibik şeklinde, kulakçık kırmızı veya kırmızı üzerinde beyaz benekli genel renk, siyah kirli beyaz ortaklaşa karışım halindedir. Bazen kanat tüyleri üzerinde kahverengi renkler bulunur. Al horozlarda ise siyah-kırmızı ortaklaşa karışım halindedir. Canlı ağırlık ortalama 3-3.5 kilogram civarındadır. Denizli Horozları renklerine, vücut yapılarına ve ibik şekillerine göre 3’e, renklerine göre 6 tipe ayrılırlar. Vücut yapılarına göre 3 tipi vardır. İbik şekillerine göre ise 2 tipi vardır. Denizli horozunun sesi, tonuna ve netliğine göre de sınıflandırılır, ses tonuna göre 3’e ötüş anındaki vücut pozisyonuna göre 4’e ayrılır. Denizli horozlarının birinci yılda ötüş uzunlukları 20-25 saniye olmaktadır. Aldığımız kan örnekleri ile horoz cinslerini ve cinsler arasındaki ayrımı belirleyeceğim. TÜBİTAK tarafından desteklenen projede saf Denizli Horozlarının yetiştirilmesi, ırkın korunması ve sayısının arttırılması için çalışmalar yapacağız” diye konuştu
2008’de de proje hazırladı
Denizli Horozu ile ilgili 2008 yılında da TÜBİTAK destekli 3 yıllık ‘Denizli ırkı tavuklarda değişik çevre sıcaklıklarında HSP70 (sıcak şok proteini) sentezi’ projesi hazırladığını hatırlatan Doktor Özdemir, bu çalışmayla Denizli Horozu ve tavuğu bireylerinin sıcağa daha dayanıklı olduğunu belirlediğini söyledi. Tavuk ve yumurta üreticilerinin en büyük sorununun tavuklarda sıcak stresi olduğu anlatan Özdemir, “Denizli Horozu ve tavuğu ile ilgili olarak üç yıl öncede bir proje hazırlamıştım. Denizli horozu ve tavuğunun sıcağa olan dayanıklılığını araştırdığım bu projem TÜBİTAK tarafından desteklenmişti. Hazırladığım proje kapsamında, Denizli ırkı içerisinde sıcak stresine oldukça dayanıklı bireylerin bulunduğunu ve bölge için önemli bir sorun olan sıcaklık stresine daha dayanıklı tavukların seçiminde Denizli tavuğu kanlarından yararlanılabileceğini tespit etmiştim. Normal bir tavuk 34 derece de sıcaklık stresine girerken, Denizli Horozu ve tavukları arasında 40 derecelik sıcaklıklara toleransı yüksek bireyler saptadım” diye konuştu.
